Impungenge Zikomeje Kwiyongera muri RDC, Amagambo n’Ibikorwa Bishyira Abanyamulenge mu Kaga, Harasabwa Ingamba Zihutirwa
Muri Repubulika Iharanira Demokarasi ya Congo (RDC), hakomeje kumvikana amakuru ateye impungenge ku mutekano rusange no ku burenganzira bwa muntu. Amatsinda y’abantu bagaragaye azenguruka mu mihanda ya Kinshasa yitwaje imipanga, ibyuma, inkoni n’amabuye, atangaza amagambo yuzuyemo urwango n’iterabwoba agenewe Abanyamulenge, bamwe muri bo bakabita “Abanyarwanda”.
Mu majwi n’amashusho byakwirakwiye ku mbuga nkoranyambaga, abo bantu bumvikanye baririmba amagambo avuga ko batangiye “operasiyo” igamije kurimbura abo bita Abanyarwanda—imvugo ikoreshwa kenshi muri RDC yitirirwa Abanyamulenge n’abandi Batutsi b’Abanye-Congo. Ayo mashusho agaragaza bamwe muri bo bazamuye imipanga n’ibikoresho bisa n’iby’intambara, mu butumwa busa n’ubushishikariza ihohoterwa rishingiye ku moko.
Abitabiriye ibyo bikorwa barimo urubyiruko—inkumi n’abasore—hamwe n’abantu bakuru, aho bamwe bagaragaye bambaye imyambaro ya gisirikare, abandi bambaye gisivili. Ibi byatumye impungenge ku mutekano ziyongera mu bice bitandukanye by’umujyi wa Kinshasa, ndetse n’abasesenguzi batangira kubifata nk’ikimenyetso cy’akaga gashobora kuvamo ihohoterwa rikabije.
Ibi bibaye mu gihe hari amagambo aherutse kumvikana mu ruhame, aturuka ku bayobozi n’abanyapolitiki bamwe, afatwa n’abaharanira uburenganzira bwa muntu nk’ashishikariza urwango. By’umwihariko, amagambo yatangajwe n’umuvugizi w’ingabo za RDC, Major General Sylvain Ekenge, hamwe n’andi akunze kumvikana aturuka ku munyapolitiki Justin Bitakwira Bihona, uyobora ihuriro rya Wazalendo ku rwego rw’igihugu, yakomeje kunengwa cyane kubera imvugo igereranya Abatutsi n’ibinyabuzima bibi, bivugwa ko byongera umwuka w’iterabwoba n’ivangura.
Abakurikirana ibibera muri aka karere bagaragaza ko uyu mwuka w’urwango wagize uruhare mu kongera kwitwaza intwaro kw’imwe mu mitwe irimo M23 na Twirwaneho, ivuga ko yahagurukiye kwirwanaho no kurengera abaturage bumva bahamagarirwa kurimburwa.
Imiryango iharanira uburenganzira bwa muntu isaba Leta ya RDC n’abafatanyabikorwa bayo mpuzamahanga gufata ingamba zihutirwa zo guhagarika imvugo z’urwango, gukurikirana no guhana ababishishikariza, no kurinda abaturage bose hatitawe ku bwoko cyangwa inkomoko yabo. Banibutsa ko amategeko mpuzamahanga abuza ihohoterwa rishingiye ku moko n’ivangura iryo ari ryo ryose, kandi ko gukomeza kwirengagiza ibi bimenyetso by’akaga bishobora guteza ingaruka zikomeye ku mahoro n’umutekano by’igihugu ndetse n’akarere kose.







