Amateka Yanditswe i Washington: Perezida Kagame na Tshisekedi Basinye Amasezerano y’Amahoro Yari Ategerejwe n’Isi Yose
Mu muhango w’amateka wabereye i Washington DC, Perezida Paul Kagame w’u Rwanda na Perezida Félix Tshisekedi wa Repubulika ya Demokarasi ya Congo (RDC) basinye amasezerano akomeye agamije kugarura amahoro arambye mu Burasirazuba bwa Congo, amasezerano yari amaze imyaka irenga 30 ategerejwe n’Isi yose.
Uyu muhango wakurikiwe n’abantu benshi ku Isi, wabanjirijwe n’ijambo rya Perezida Donald Trump wa Leta Zunze Ubumwe za Amerika, ndetse n’imbwirwaruhame za Perezida Kagame na Perezida Tshisekedi, hamwe n’abandi bakuru b’ibihugu byo mu karere bafite uruhare rukomeye mu rugendo rwo kugarura amahoro.
Perezida Trump yakiriye abayobozi barimo Perezida João Lourenço wa Angola akaba anayoboye Umuryango wa Afurika Yunze Ubumwe (AU), Perezida William Ruto wa Kenya uyoboye EAC, Perezida Evariste Ndayishimiye w’u Burundi, na Perezida Faure Gnassingbé wahawe inshingano z’ubuhuza na AU.
Mu ijambo rye, Trump yavuze ko iki gikorwa ari “umunsi wanditse amateka mashya y’amahoro muri Afurika,” agaragaza ko ikibazo cy’u Burasirazuba bwa Congo kimaze guhitana abarenga miliyoni mu myaka 30 ishize. Yanashimye ubutwari n’ubushake bwa Kagame na Tshisekedi, avuga ko ibiganiro byabo byabaye mu muhezo byerekanye ubushake bukomeye bwo guharanira amahoro n’iterambere ry’ibihugu byombi.
Perezida Paul Kagame yashimiye Perezida Trump n’ubutegetsi bwe uburyo bwihariye bwakoreshejwe mu gushaka igisubizo cy’ibibazo byananiranye mu myaka ishize. Yavuze ko uburyo Washington yakoresheje butabogamye kandi bushingiye ku kwinjira mu mizi y’ikibazo, bituma amarembo y’ibiganiro byubaka afunguka ku mpande zombi.
Kagame yibukije ko u Rwanda kuva kera rwifuzaga umubano mwiza na RDC, ashimangira ko amasezerano yasinywe afite agaciro kanini ku Rwanda “kuko arimo ibisubizo birambye kandi bisobanutse.” Yongeraho ko “niba hari icyananirwa gushyirwa mu bikorwa, kizaturuka mu Banyafurika ubwabo,” asaba ko ubihuza bwongera gushyirwa imbere.
Ku ruhande rwa Perezida Félix Tshisekedi yijeje gukorana n’u Rwanda mu gushyira mu bikorwa amasezerano, avuga ko ari “intambwe y’amateka igamije guhashya umuzi w’umutekano muke mu Burasirazuba bwa Congo.” Yavuze ko umutekano w’Abanyekongo, kurandura imitwe yitwaje intwaro no guteza imbere ubukungu ari byo byitezwe kuri aya masezerano.
Impamvu aya masezerano ya Kigali–Kinshasa yo muri Washington afatwa nk’intangiriro y’amahoro mashya:
Ashyiraho uburyo bushya kandi bunoze bwo kurwanya imitwe yitwaje intwaro.
Ahamagaza Congo n’u Rwanda gukorana mu mutekano no mu butwererane nta kubogama.
Ateza imbere inzira nshya y’ubufatanye mu bukungu, ubucuruzi n’iterambere.
Anatewe ingabo mu bitugu n’umuryango mpuzamahanga n’ibihugu bikomeye.
Gusinya kw’aya masezerano mu biro bya Perezida wa Amerika byafashwe nk’igisubizo cy’amateka y’imyaka irenga 30 y’intambara, ubuhunzi, umutekano muke n’amarira y’abaturage bo mu Burasirazuba bwa Congo.
Aya masezerano ateganya ishoramari rinini, imishinga y’iterambere, uburyo bushya bwo kubungabunga umutekano, n’inzego z’ubuhuza zishobora guhindura amateka y’akarere gahora mu bibazo ariko gafite ubushobozi bukomeye bwo kuba igicumbi cy’iterambere rya Afurika yo hagati.





